Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA), Mars’tan örnek getirme hedefiyle 2028’de başlatılacak Tianwen-3 misyonunu uluslararası iş birliğine açtığını duyurdu. 11 Mart’ta yapılan açıklamaya göre, dünya çapındaki bilim insanları ve araştırma ekipleri, projeye bilimsel yükler veya bağımsız enstrümanlarla katkı sağlayabilecek.
Mars’tan Örnek Getirme Yarışı
Tianwen-3 misyonunun temel amacı, Mars yüzeyinden örnekler toplayarak Dünya’ya getirmek. Görev kapsamında Mars’ın jeolojik yapısı, iç katmanları, atmosferik süreçleri ve yaşanabilirliği detaylı şekilde incelenecek. Özellikle Mars’ta geçmiş veya mevcut yaşam belirtilerinin bulunup bulunmadığına dair önemli veriler elde edilmesi bekleniyor.
CNSA, iş birliği teklifleri için 15 kilogramlık yük kapasitesini Dünya dönüş yörünge aracı (ERO) üzerinde, 5 kilogramlık kapasiteyi ise Mars yörünge aracı (MO) üzerinde ayırdı. Bu kapasiteden yararlanmak isteyen uluslararası ortakların projelerinin Tianwen-3’ün bilimsel misyonuna katkı sağlaması ve mühendislik açısından yenilikçi olması gerekiyor. Başvurular için son tarih 30 Haziran 2025 olarak belirlenirken, nihai seçim süreci Ekim ayında tamamlanacak. Seçilen yüklerin uçuş modelleri 2027 yılına kadar teslim edilmek zorunda.
NASA’nın Gecikmeleri ve Çin’in Stratejik Hamlesi
Çin’in bu iş birliği çağrısı, NASA’nın Mars Sample Return (Mars Örnek Getirme) programında yaşanan gecikmeler ve bütçe belirsizlikleriyle aynı döneme denk geliyor. NASA’nın projelerinde yaşanan aksaklıklar, küresel uzay araştırmalarında Çin’in daha güçlü bir konum elde etmesine zemin hazırlıyor. Eğer Tianwen-3 görevi başarılı olursa, Çin, Mars’tan örnek getiren ilk ülke olarak önemli bir prestij kazanacak.
Görevin Teknik Detayları
Tianwen-3 misyonu, iki ayrı Long March 5 roketiyle gerçekleştirilecek. İlk roket Mars’a iniş yapacak bir iniş aracı ve yükselme aracı taşıyacakken, ikinci roket Mars yörünge aracı ile Dünya’ya dönüş yörünge aracını içerecek. Fırlatmaların 2028 sonu ile 2029 başı arasında yapılması planlanıyor. Mars yüzeyinden toplanan örneklerin ise 2030-2031 yıllarında Dünya’ya ulaşması bekleniyor.
Çin, Mars yüzeyine iniş sürecinde daha önce başarılı olan Tianwen-1 misyonundan elde edilen deneyimlerden faydalanacak. Ülke, Ay’dan örnek getirme konusunda da Chang’e-5 ve Chang’e-6 görevleriyle önemli bir tecrübe kazanmıştı. Ayrıca Mayıs 2025’te Tianwen-2 misyonuyla bir asteroitten örnek toplamayı hedefliyor.
Mars’ta Örnek Toplama Süreci
Tianwen-3 misyonunda kullanılacak bilimsel araçlar arasında, Mars yüzeyinin alt katmanlarını inceleyecek MSPR, organik bileşenleri ve mineralleri tespit edecek RaFAM, atmosferin kaçış süreçlerini analiz edecek PENAAA, manyetik alan ölçümleri yapacak MOVMag, yüzey bileşimini haritalayacak MIHI ve yüksek çözünürlüklü görüntüler yakalayacak MMC bulunuyor.
Bilim insanları, iniş bölgesi olarak su izlerine sahip olduğu düşünülen Amazonis Planitia, Utopia Planitia ve Chryse Planitia gibi üç öncelikli alan belirledi. Toplamda 86 farklı iniş bölgesi aday olarak değerlendiriliyor. Örnek toplama sürecinde, Mars’ın oksitleyici yüzey etkisinden kaçınmak için ince taneli tortul kayaçlar ve kil mineralleri alınacak, ayrıca derin sondaj çalışmaları yürütülecek.
Kaynak: CUMHA – CUMHUR HABER AJANSI
